VÌ SAO NÓI APTOMAT AN TOÀN HƠN SO VỚI CẦU CHÌ?

Cầu chì là gì?

Cầu chì là một phát minh vô cùng hữu ích của Thomas Edison. Đây là một thiết bị bảo vệ mạch điện sử dụng nhằm phòng tránh các hiện tượng quá tải trên đường dây gây cháy, nổ.

Cầu chì thường tồn tại ở dạng ống hoặc dạng dây.Thực tế cái tên cầu chì cũng bởi gọi theo tên chất liệu cấu tạo nên cầu chì thường bằng chất chì. Cầu có nghĩa là bắc cầu, bắc 1 cây cầu qua 2 tiếp điểm.Và cầu chì sẵn sàng đứt ra khi điện có hiện tượng chập cháy hoặc quá tải.

Trong tiếng Anh, cầu chì có nghĩa gốc là “tự tan chảy”. Cầu chì thực hiện theo nguyên lý tự chảy hoặc uốn cong để tách ra khỏi mạch điện khi cường độ dòng điện trong mạch tăng đột biến. Để làm được điều này, điện trở của chất liệu làm dây cầu chì cần có nhiệt độ nóng chảy, kích thước và thành phần thích hợp.

Cầu chì thường dùng để bảo vệ cho đường dây dẫn, máy biến áp, động cơ điện, thiết bị điện, mạch điện điều khiển, mạch điện thắp sáng. Đặc điểm của nó là đơn giản, kích thước bé, khả năng cắt lớn và giá thành hạ nên được ứng dụng rộng rãi.

• Cấu tạo chung của một chiếc cầu chì là một dây chì mắc nối tiếp với hai đầu dây dẫn trong mạch điện. Vị trí lắp đặt cầu chì là ở sau nguồn điện tổng và trước các bộ phận của mạch điện, mạng điện cần được bảo vệ như các thiết bị điện,… Thể hiện qua sơ đồ minh họa sau:

• Các thành phần còn lại bao gồm: hộp giữ cầu chì, các chấu mắc, nắp cầu chì, v.v… được thay đổi tùy thuộc vào loại cầu chì cũng như mục đích thẩm mỹ.

• Cầu chì khá đa dạng về chủng loại: cầu chì sứ, cầu chì ống, cầu chì hộp, cầu chì ống, cầu chì cao áp, hạ áp… tùy theo môi trường hoạt động và chất liệu trực quan mà phân loại riêng biệt.

Ngày nay thì cầu chì cũng được cải tiến ra thành nhiều loại để có thể tái sử dụng được. Đó là Aptomat. Khi xảy ra cháy chập điện, hoặc quá tải sẽ có hiện tượng nhảy át như một cách đứt cầu chì tạm thời.Và khi xử lý xong sự cố chúng ta có thể bật lại Aptomat và sử dụng bình thường mà không cần thay dây chì ở bên trong như những loại cầu chì kiểu cũ khác.

Aptomat là gì?

Aptomat là một loại cầu dao với khả năng đóng cắt tự động. Trong một hệ thống điện, Aptomat có chức năng bảo vệ hệ thống tránh hiện tượng quá tải hoặc ngắn mạch. Một số loại còn có thêm nhiều chức năng tiên tiến như chống rò rỉ điện hoặc chống giật.

Cấu tạo cơ bản của Aptomat: các loại Aptomat thường có cấu tạo giống nhau gồm 2 cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc 3 cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ quang). Khi mạch điện được đóng lại, các tiếp điểm sẽ lần lượt đóng từ hồ quang tới tiếp điểm phụ và tiếp điểm chính sau cùng. Khi mạch điện bị ngắt, quá trình mở các tiếp điểm sẽ diễn ra ngược lại.

Aptomat có cấu tạo như vậy để đảm bảo rằng hiện tượng hồ quang điện sẽ chỉ xảy ra trên một tiếp điểm, bảo vệ các tiếp điểm còn lại và hệ thống điện khi có sự cố xảy ra. Đối với các Aptomat có 3 tiếp điểm, tiếp điểm chính sẽ có khả năng được bảo vệ tốt hơn vì được ngăn cách với tiếp điểm hồ quang qua tiếp điểm phụ.

Ngoài kết cấu cơ bản như trên, Aptomat còn có các bộ phận khác là dập hồ quang, cơ cấu truyền động cắt và móc bảo vệ. Dập hồ quang thường có 2 kiểu: nửa kín & nửa hở. Cơ cấu truyền động cắt có thể được điều khiển bằng tay hoặc cơ điện. Móc bảo vệ Aptomat thường có 2 kiểu là rơ le và điện tử.

>> Xem thêm: Aptomat 3 pha 100A chịu tải là bao nhiêu?

Phân biệt aptomat và cầu chì? 

Về chức năng, Aptomat và cầu chì có công năng tương tự nhau là để bảo vệ quá tải, ngắn mạch bằng cách tự động cắt dòng sự cố khỏi mạch điện, và về cơ bản có thể lựa chọn để thay thế cho nhau. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ ràng hai loại thiết bị này để có lựa chọn phù hợp với nhu cầu sử dụng của từng hộ gia đình, công trình hay khu vực sản xuất, kinh doanh,...

Các yếu tố để phân biệt Aptomat và cầu chì:

Vì sao nói Aptomat an toàn hơn so với cầu chì?

Cầu chì là một thiết bị được tạo nên từ nhiều chất liệu khác nhau như: sứ, thủy tinh, nhựa…Thiết bị này sẽ tự động tan chảy khi phát hiện tình trạng quá tải của dòng điện. Vì vậy, các thiết bị điện trong hệ thống sẽ được bảo vệ tối ưu khỏi những thiệt hại. Tương tự như cầu chì thì aptomat cũng sẽ thực hiện đầy đủ các chức năng ngắt mạch để bảo vệ các thiết bị điện nhưng theo cơ chế điện tử.

Dựa vào những yếu tố để so sánh và phân biệt 2 loại thiết bị này, có thể nói Aptomat an toàn hơn so với cầu chì nhờ nguyên lý hoạt động linh hoạt hơn, chất liệu sử dụng an toàn hơn, có thể tái sử dụng, tự động vận hành và không bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường.

Aptomat là thiết bị vừa đóng cắt vừa bảo vệ mạch điện, tự động cắt điện khi có sự cố chập mạch, có thể thay thế cầu dao, đóng cắt nhanh, giảm hiện tượng hồ quang, quá tải dòng điện tự ngắt điện chính xác hơn cầu dao, không cần nối lại như dây cầu chì. Cầu chì chỉ dùng được 1 lần còn aptomat có thể dùng nhiều lần. Vì vậy, thiết bị này sẽ không cần thay thế khi có sự cố dòng điện mà vẫn đảm bảo độ tin cậy cao khi tái sử dụng.

• Nguyên tắc hoạt động của cầu chì là theo tính chất điện và nhiệt. Trong khi đó, aptomat hoạt động theo nguyên lý chuyển mạch và điện tử.

• Đường cong của cầu chì bị dịch chuyển do hiệu ứng lão hóa. Trong khi đó, điều này sẽ không xảy ra với aptomat.

• Nếu cầu chì chỉ có thể bảo vệ mạch điện khỏi tình trạng quá tải thì aptomat có thể bảo vệ mạch điện cả khi quá tải và ngắn mạch.

• Khả năng ngắt của cầu chì thấp hơn so với aptomat.

• Trong khi cầu chì hoạt động tự động thì aptomat sẽ có khả năng hoạt động cả tự động và thủ công.